Συμπεριφορές αποδοκιμασίας

Α.
Φασίζουσες συμπεριφορές
Άγγελος Στάγκος

Εχει παραγίνει και είναι εντελώς απαράδεκτη αυτή η ιστορία του προπηλακισμού των πολιτικών προσώπων από ομάδες «αγανακτισμένων», υποτίθεται, πολιτών. Αν μπορούν να χαρακτηρισθούν «πολίτες» άτομα που λειτουργούν σαν όχλος και χρησιμοποιούν το λιντσάρισμα ως μέσο διαμαρτυρίας, πότε για συγκεκριμένους λόγους και πότε έτσι, γενικά… Ο προπηλακισμός είναι μορφή λιντσαρίσματος και περί αυτού δεν υπάρχει αμφιβολία, ούτε και δικαιολογία. Και όποιος προσπαθεί να εκλογικεύσει ή να δικαιολογήσει τέτοιες πρακτικές, επικαλούμενος την οργή που αισθάνονται οι πολίτες σήμερα, όχι μόνο είναι συνυπεύθυνος, αλλά μπορεί να θεωρηθεί υποκινητής ή ακόμη και ηθικός αυτουργός τέτοιων αντικοινωνικών ενεργειών. Ακόμη και αν πρόκειται για κόμματα ή στελέχη κομμάτων. Τελεία και παύλα!
Τελευταίο θύμα τέτοιας συμπεριφοράς, ο Θ. Πάγκαλος. Τον προπηλάκισαν, λέει, κάτοικοι της Κερατέας γιατί έχει ταχθεί υπέρ της δημιουργίας ΧΥΤΑ στην περιοχή Οβριόκαστρο. Εχουν προηγηθεί επιθέσεις κατά καιρούς εναντίον των Απ. Κακλαμάνη, Κ. Σημίτη, Κ. Χατζιδάκη, Αλ. Αλαβάνου και άλλων. Και επειδή κάποιοι θα φτάσουν στο σημείο να επιχειρηματολογήσουν ότι τέτοια που είναι η πολιτική τάξη στην Ελλάδα, ανάλογη πρέπει να είναι και η μεταχείρισή της, θυμίζουμε ότι αποτέλεσμα ανεξέλεγκτης οχλοκρατικής συμπεριφοράς ήταν η πυρπόληση του υποκαταστήματος της Μαρφίν στη Σταδίου, όπου δολοφονήθηκαν κυριολεκτικά τρεις αθώοι άνθρωποι, αλλά κανείς δεν είδε, δεν άκουσε και δεν μίλησε, από όσους ήταν εκεί και επευφημούσαν.
Στο παρελθόν, όταν στην Ευρώπη κυριαρχούσαν φασιστικά καθεστώτα, ήταν αυτά που οργάνωναν και υποκινούσαν τέτοιες εκδηλώσεις. Κραυγαλέο παράδειγμα, η Νύχτα των Κρυστάλλων, κατά την οποία ένας όχλος καθοδηγούμενος από τη ναζιστική κυβέρνηση της Γερμανίας διέλυσε τα μαγαζιά των Εβραίων στις 9 Νοεμβρίου του 1938. Ακριβώς από έναν ανάλογο όχλο, καθοδηγούμενο από την τουρκική κυβέρνηση της εποχής, ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1955 ο αφανισμός των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Αν θέλετε, και η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη προήλθε από οργανωμένη από κρατικά όργανα οχλοκρατική εκδήλωση.
Στη σημερινή Ελλάδα βέβαια, δεν είναι η κυβέρνηση που καταφεύγει σε τέτοιες φασιστικές μεθόδους και εκδηλώσεις. Αν μπορούν να κατηγορηθούν οι κυβερνήσεις μετά τη χούντα για κάτι, είναι ότι έχουν επιτρέψει να υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά ασυδοσίας στο δημοκρατικό μας πολίτευμα, καθώς αποδυναμώνονται και υπονομεύονται από πράξεις και παραλείψεις οι έννοιες της συντεταγμένης Πολιτείας, της νομιμότητας, της κοινωνικής ευθύνης, της τιμωρίας, της συνοχής της κοινωνίας και τελικά της υπόστασης του κράτους. Ολα αυτά, στο όνομα ενός θολού «προοδευτισμού», μιας θολής «αριστερής» λογικής και μιας συχνά παράλογης υπεράσπισης «κεκτημένων» που οδήγησαν στην πλήρη διάλυση του παντός.
Στη σημερινή συγκυρία, το φασίζον οχλοκρατικό κλίμα το διαμορφώνουν περιθωριακοί, αλλά όχι και τόσο αθώοι, τύποι, μέσα από ραδιόφωνα, τηλεοράσεις και Διαδίκτυο, βοηθούμενοι από την επικράτηση του λαϊκισμού σε επίπεδο έκφρασης και άσκησης πολιτικής. Από αυτά τα μέσα κυρίως εκτοξεύονται κατηγορίες και λάσπες, στοχοποιούνται άνθρωποι, λέγονται απίστευτες ανοησίες, ξεπερνιέται κάθε ίχνος λογικής, ενθαρρύνεται η παραβατικότητα, οργανώνονται οχλοκρατικές εκδηλώσεις και παράγονται ο φθόνος και το μίσος. Τα υπόλοιπα μίντια ευθύνονται γιατί συχνά ανέχονται και αναπαράγουν αυτό το κλίμα ή, στο όνομα των ίσων αποστάσεων και της αντικειμενικότητας, δίνουν βήμα σε εκπροσώπους αυτών των απόψεων. Ξεχνούν το μότο των New York Times «όλες οι ειδήσεις που αρμόζει να δημοσιευθούν»...
Κάποιοι ίσως θεωρήσουν ότι όλα τα παραπάνω αποτελούν επιχειρήματα για να περιορισθούν η ελευθερία του λόγου και τα δικαιώματα των πολιτών. Κάθε άλλο. Η οχλοκρατική φασίζουσα συμπεριφορά και το λιντσάρισμα πολιτικών ή η στοχοποίηση ανθρώπων με τους οποίους κάποιος δεν συμφωνεί αναστέλλουν τη διάθεση για άσκηση κριτικής σε πρόσωπα και πράγματα. Η αρχική πρόθεση του υπογράφοντος ήταν να γράψει επικριτικό κείμενο κατά του Θ. Παγκάλου και της συζύγου του, για την πολιτική τους δραστηριότητα και τις άστοχες δηλώσεις τους. Δεν το έκανε μετά τον προχθεσινό προπηλακισμό του. Αυτολογοκρίθηκε, έβαλε φίμωτρο γιατί δεν θέλει να συμβάλει ή να προσφέρει επιχειρήματα στην οποιαδήποτε οχλοκρατική, φασίζουσα συμπεριφορά.

Πηγή: εφημερίδα «Καθημερινή», 19 Μαρτίου 2011


Β.

Γιαουρτώνοντας, βρίζοντας, γιουχάροντας και δέρνοντας....

Η Δημοκρατία, είπε κάποτε ο Τσώρτσιλ, είναι το χειρότερο πολίτευμα, αν εξαιρεθούν όλα τα άλλα. Όλοι, βέβαια, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό. Η Δημοκρατία, ακόμα και στη χειρότερη μορφή της, είναι προτιμότερη από την καλύτερη εκδοχή οποιουδήποτε άλλου πολιτεύματος.
Θα αναρωτιέστε γιατί θυμήθηκα τώρα αυτή τη ρήση του Τσώρτσιλ. Ε, λοιπόν τη θυμήθηκα βλέποντας το γιαούρτωμα του Πάγκαλου. Οι πολιτικοί (είτε μας αρέσουν, είτε όχι) έχουν εκλεγεί από το λαό, μέσα στα πλαίσια ενός πολιτεύματος, της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που θα ήταν το χειρότερο, αν δεν υπήρχαν όλα τα άλλα. Διαφωνούμε με τους πολιτικούς; Τότε, χρησιμοποιούμε εναντίον τους την ψήφο μας, αλλά και το λόγο μας (προφορικό ή γραπτό), έστω και οξύ (αλλά όχι υβριστικό), για να αντιδράσουμε και να τους κριτικάρουμε. Ενέργειες όπως το γιαούρτωμα (βλ. περιπτώσεις Πάγκαλου και Αλαβάνου), η εκτόξευση παπουτσιών και ύβρεων, το κράξιμο σε βιβλιοπωλεία (βλ. περίπτωση Λοβέρδου), το φτύσιμο σε ταβέρνες (βλ. περίπτωση Σιούφα) ή ακόμα χειρότερα ο ξυλοδαρμός (βλ. περίπτωση Χατζηδάκη) δεν κάνουν τίποτε άλλο, παρά να υπονομεύουν τη δημοκρατία ισοπεδώνοντας όλους τους πολιτικούς (προς μεγάλη χαρά των νοσταλγών της δικτατορίας), να διαβρώνουν τη νομιμότητα, να ενθαρρύνουν την ανομία και το λαϊκισμό, ακόμα και να υποθάλπουν τη βία. Κοινώς είναι καραγκιοζιλίκια. Και σίγουρα δεν είναι η απάντηση στα προβλήματα μας.

Πηγή: blog «Η Μερόπη Προβληματίζεται... Μήπως είναι προβληματική?»
http://meropbird.blogspot.com  18 Μαρτίου 2011


Γ.
Γιαουρτώνοντας τον Πάγκαλο...
Αντώνης Καρακούσης

Τείνουν να γίνουν της μόδας οι αποδοκιμασίες, τα γιαουρτώματα και γενικώς οι τυφλές πράξεις διαπόμπευσης δημοσίων προσώπων.
Διάφοροι έξαλλοι και οργισμένοι επιλέγουν ως μέθοδο αντίδρασης τη γιούχα, τα γιαουρτώματα, τον προπηλακισμό, τη χειροδικία και εντέλει τη βία, σε όλες τις εκδοχές της, από την απλούστερη της εκτόξευσης ύβρεων, ως τη χειρότερη του λιντσαρίσματος ή της τρομοκρατίας δια των όπλων και των βομβών.
Πολλά λοιπόν και επαναλαμβανόμενα τα περιστατικά σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, τα οποία, κατά γενική ομολογία, δεν είναι τα καλύτερα.
Είναι διαβρωτικά του πολιτεύματος, της ίδιας της νομιμότητας επίσης και βεβαίως ενθαρρύνουν πράξεις που ξεπερνούν τα όρια, όπως τελευταίως συνέβη με το περιβόητο e - mail περί χρεοκοπίας.
Οσοι το διακίνησαν με ευκολία, είτε συνειδητά, είτε ανοήτως, εμπίπτουν στην αυτή κατηγορία. Προπηλακίζουν με τον τρόπο τους την ελληνική οικονομία, συμμετέχουν στη διάβρωση της χώρας και των προσπαθειών διάσωσής της, με ένα τρόπο που αποκαλύπτει ότι δεν αντιλαμβάνονται την έννοια της συντεταγμένης πολιτείας.
Αντιθέτως μάλιστα τέτοιες πράξεις δίδουν χώρο, ευκαιρία και δικαίωμα για δράση, σε αμφιλεγόμενα πρόσωπα και σκοτεινές δυνάμεις, που μόνο με τις παραδόσεις των μαζικών διεκδικητικών αγώνων δεν έχουν σχέση.
Παρακρατικοί, πρόσωπα του σχοινιού και του παλουκιού, νεόκοποι μιντιάρχες, εμφανώς αντιδημοκράτες, δήθεν αγανακτισμένοι με το σύστημα το οποίο αρμέγουν παντιοτρόπως και άλλοι της φαιδρής υπεραπλουστευτικής κουτσομπολίστικης και ατεκμηρίωτης ενημέρωσης, υπερπροβάλλουν τέτοια γεγονότα και επιχειρούν να κατευθύνουν αναλόγως την κοινή γνώμη, στοχεύοντας συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα και αθωώνοντας άλλα.
Τελευταίο θύμα αυτής της πρακτικής είναι ο Θόδωρος Πάγκαλος, ο οποίος έχει μακρά παρουσία στα ελληνικά πολιτικά πράγματα και λόγο σαφή και συγκεκριμένο. Μπορεί να διαφωνεί κανείς μαζί του, αλλά οφείλουν όλοι να ομολογήσουν ότι επικοινωνεί με τρόπο καθαρό. Το μήνυμά του είναι πάντα ευδιάκριτο, όπως και η στόχευσή του ευθεία.
Προφανώς ο Θόδωρος Πάγκαλος, προκαλεί με αυτά που λέει.
Ωστόσο, πρόκειται για πρόσωπο πολιτικά υπερεκτεθειμένο, που αναλαμβάνει την ευθύνη των λόγων και των πράξεων και πιθανώς είναι έτοιμος να δεχθεί ακόμη και την καταδικαστική ετυμηγορία των ψηφοφόρων, του ελληνικού λαού.
Τον Πάγκαλο λοιπόν τον γνωρίζουμε. Το ζήτημα είναι οι άλλοι, που εξεργίζονται, ερεθίζονται και ενεργούν κατά τρόπο που δεν ταιριάζει σε δημοκρατικούς πολίτες. Οι προπηλακισμοί και οι απαγορεύσεις είναι μέθοδοι αντιδημοκρατικών συστημάτων.
Στη δημοκρατική Ελλάδα δεν νοούνται απαγορεύσεις ή εμπόδια στην εκφορά λόγου ή στη μετάδοση μηνυμάτων.
Γιατί αν ολισθήσουμε σε τέτοια μέτρα και τέτοιου τύπου απαγορεύσεις θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να υποστούμε χειρότερες.

Πηγή: εφημερίδα «Το Βήμα», 18 Μαρτίου 2011
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=390354&wordsinarticle=%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%B7%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B9


Δ.
Οικτρές συμπεριφορές
Kώστας Iορδανίδης

Οικτρό το θέαμα του προπηλακισμού του πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου στο Πανεπιστήμιο Humbolt στο Βερολίνο και στη συνέχεια του αντιπροέδρου κ. Θεοδώρου Πάγκαλου στο ελληνικό περίπτερο της Πανεπιστημιουπόλεως των Παρισίων, όπου ενέγραψαν αντιστασιακή ιστορία και υποθήκη πλείστοι από όσους συγκροτούν τη σημερινή «ελίτ» της χώρας.
Απαράδεκτες και απολύτως καταδικαστέες οι χυδαίες ύβρεις, που διατυπώθηκαν εναντίον των δύο ανωτάτων στελεχών της κυβερνήσεως. Αλλά μακάρι να εξοστρακιζόταν το κακό με την ηθική καταδίκη των φαινομένων της μορφής αυτής. Θα ήμασταν όλοι ευτυχέστεροι, ανεξαρτήτως των πολιτικών μας προτιμήσεων.
Η προσπάθεια της κυβερνήσεως να αποδώσει τα έκτροπα αυτά και άλλα παρόμοια στην οργανωτική δεινότητα του ΣΥΡΙΖΑ προσδίδει μεταφυσικές περίπου δυνατότητες σε ένα κόμμα, που θα αγωνιστεί σκληρά για να αντιπροσωπευθεί στο Κοινοβούλιο στις επόμενες εκλογές. Η έκπτωση του πολιτικού συστήματος έχει αφαιρέσει από τα πολιτικά κόμματα και από τις κομματικά ελεγχόμενες συνδικαλιστικές οργανώσεις την δυνατότητα να εκφράσουν την οργή και την δυσφορία των πολιτών, μέσα σε ένα θεσμοθετημένο πλαίσιο. Και η διαπίστωση αυτή αφορά όλα τα κόμματα.
Το μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση είναι μία γενική διέγερση και της κοινωνίας και μία τάση ανυπακοής, που είναι αδύνατον να ελέγξει. Οσο ταχύτερα το αντιληφθεί αυτό τόσο θα είναι προς όφελος όλων μας. Οπως επίσης θα πρέπει να εννοήσει η κυβέρνηση ότι δεν υστερεί μόνον εν σχέσει με τις ανάγκες της παρούσης συγκυρίας, αλλά έχει αποξενωθεί πλήρως από την κοινωνία.
Εθώπευαν την κοινή γνώμη με τρόπο απαράδεκτο οι κυβερνήσεις της μεταπολιτεύσεως και αντί εκδημοκρατισμού της κοινωνίας συνέβαλαν σε τερατογενέσεις. Σήμερα η κυβέρνηση του κ. Παπανδρέου βρίσκεται αντιμέτωπη με ό,τι το ΠΑΣΟΚ -και δευτερευόντως η Ν.Δ.- έχει δημιουργήσει την τελευταία 35ετία.
Αναλαμβάνουν κάποιοι κατά περίπτωση την συστηματική «κατήχηση του όχλου». Πολύ αργά. Οι περισσότεροι των σημερινών καθοδηγητών της ορθής πολιτικής συμπεριφοράς υπήρξαν στο παρελθόν οι κατ’ εξοχήν φορείς κοινωνικής προκλήσεως και αναταραχής. Η εξυγίανση δεν είναι δυνατόν να προκύψει με ανακυκλωθέντες πρώην κομμουνιστές, που ανέλαβαν την υπεράσπιση των νέων τάσεων.
Το θέμα όμως έπαυσε να είναι η διαμόρφωση «ορθής πολιτικής», αν υποθέσουμε ότι μπορεί να υπάρξει, αφού η ούτως ειπείν ελίτ, σε επίπεδο παγκόσμιο, κινείται εμπειρικά μέσα στον κυκεώνα μίας οικονομικής κρίσεως, που αδυνατεί μέχρι στιγμής να ελέγξει. Ας είμαστε επιεικείς, ωστόσο. Τα ίδια πανεπιστήμια έβγαλαν όλοι τους. Τις ίδιες αντιλήψεις διαμόρφωσαν. Τα ίδια θα επαναλαμβάνουν έως ότου ανακύψει μία διαφορετική θεώρηση. Εως τότε το πρόβλημα της Ελλάδος δεν είναι απλώς «νέες ιδέες», αλλά η αποκατάσταση επαφής και εμπιστοσύνης ανάμεσα στην πολιτική αρχή και στην κοινωνία, διότι δίχως αυτή την ιδιότυπη σύζευξη κάθε προσπάθεια είναι καταδικασμένη σε οικτρή αποτυχία, και δυστυχώς οι προπηλακισμοί θα συνεχίζονται.

Πηγή: εφημερίδα «Καθημερινή», 3 Μαρτίου 2011


ΣΤ.
Ασυλο ελεύθερης αλητείας
Πάσχος Mανδραβέλης

O Τζέιμς Γουότσον είναι ο μεγαλύτερος εν ζωή επιστήμονας. Μαζί με τον Φράνσις Κρικ είναι αυτοί που αποκάλυψαν το θαύμα της ζωής, την διπλή έλικα του DNA. Γι’ αυτό τιμήθηκαν με το Νομπέλ Ιατρικής. Πριν από μερικά χρόνια έκανε κάποιες δηλώσεις για το μέλλον της Αφρικής που θεωρήθηκαν ρατσιστικές. Ο ίδιος είπε ότι δεν τις εννοούσε, αλλά το θέμα μας δεν είναι αυτό.
Ο Τζέιμς Γουότσον προφανώς δεν ήξερε ότι στην Ελλάδα υπάρχει νομοθετικά κατοχυρωμένο το άσυλο που εξασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Προφανώς ξέρει τον άρρητο κανόνα που ισχύει στα πανεπιστήμια ακόμη και της Μποτσουάνα. Οι επιστημονικές διαμάχες είναι σκληρές, αλλά γίνονται με ευπρέπεια. Δεν διανοείται κανείς να λογοκρίνει κανένα, ούτε να τον φιμώσει. Πόσω δε μάλλον να τον προπηλακίσει.
Ετσι όταν τον κάλεσαν να μιλήσει σε συνέδριο Χημείας, νόμιζε ότι πήγαινε σε ΑΕΙ χώρας του Πρώτου Κόσμου. Ή έστω του Τρίτου Κόσμου. Πίστευε ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα είχε φροντίσει να περιφρουρήσει τον χώρο από ποικιλώνυμους αλήτες . Ισως πάλι να νόμιζε ότι οι πανεπιστημιακοί μας, αν διαπίστωναν ότι δεν μπορούν να περιφρουρήσουν την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, θα καλούσαν τον αρμόδιο γι’ αυτές τις υποθέσεις, δηλαδή την Αστυνομία.
Φευ! Στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα επικρατούν τα «ανθρωπάκια», όπως είχε γράψει επιτυχώς προ καιρού ο κ. Αλέξης Παπαχελάς. Αυτά τρέμουν την ισχύ των τραμπούκων που διαφεντεύουν τα πανεπιστήμια. Οι τελευταίοι χτίζουν τους καθηγητές μέσα στα γραφεία τους (και μετά οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο κ. Τάσος Κουράκης, τρέχουν να τους αθωώσουν στα δικαστήρια), προπηλακίζουν όποιον θέλει να εκφράσει διαφορετική άποψη, ξυλοφορτώνουν «ενοχλητικούς» πανεπιστημιακούς όπως τον κ. Γιάννη Πανούση ή τον πρόεδρο του Παιδαγωγικού Tμήματος κ. Iωάννη Παπαδάτο. Κι όμως ουδείς -της πολιτικής ηγεσίας συμπεριλαμβανομένης- δεν μπορεί να ψελλίσει μια απλή κουβέντα και την απλή λύση: Το άσυλο δεν προστατεύει πια την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Προστατεύει μόνο τους αλήτες που διαφεντεύουν τα ΑΕΙ και απειλούν ακόμη και 84χρονους σεβάσμιους καθηγητές. Αντιτίθεται στην ελευθερία διακίνησης των ιδεών. Τι άλλο πρέπει να συμβεί για να καταργηθεί; Η ανοχή στην παρανομία το μόνο που παράγει είναι περισσότερη αλητεία.

Πηγή: εφημερίδα «Καθημερινή», 16 Απριλίου 2011
pmandravelis@kathimerini.gr


Ζ.
Το καθήκον της μετριοπάθειας
Nίκος Γ. Ξυδάκης

Προχθές απειλήθηκε με προπηλακισμό ο νομπελίστας Τζέιμς Γουότσον. Ευτυχώς, ο 88χρονος γενετιστής διέφυγε, με παρέμβαση καθηγητών και φοιτητών, και έδωσε τη διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Το χουλιγκανικό επεισόδιο ενδεχομένως σχετίζεται με κάποιες ανορθόδοξες απόψεις του Γουότσον για την κατώτερη ευφυΐα των μαύρων και το πιθανό γονίδιο της ομοφυλοφιλίας, απόψεις εχθροπαθείς ίσως ή και ρατσιστικές, αλλά σε καμία περίπτωση ικανές να πυροδοτήσουν βία. Λεκτική αντιπαράθεση, ναι, στρίμωγμα με επιχειρήματα, ναι, ενοχλητικές «αγενείς» ερωτήσεις, ναι. Αλλά βία;
Δυστυχώς, καθημερινά διαπιστώνουμε μια διαρκή, μαζική ολίσθηση: από το πεδίο της δημοκρατικής συζήτησης, προς το πεδίο της βίαιης αντιπαράθεσης· από τη διαπάλη ιδεών και επιχειρημάτων, προς την αυτοδικία και την καταστολή. Δεν είναι εύκολο να εντοπισθούν επακριβώς οι υπεύθυνοι και τα αίτια· αν ήταν, θα βρίσκαμε εύκολα τη θεραπεία. Μπορούμε βάσιμα όμως να υποθέσουμε ότι η κρίση, η ύφεση και ο φόβος του μέλλοντος βρίσκονται πίσω από τη διάχυση αυτής της χαμηλής εντάσεως βίας μέσα σε κάθε αρμό της κοινωνίας. Σαν να σιγοκαίει ένας εμφύλιος: χωρίς αποσαφηνισμένα στρατόπεδα, εντούτοις, χωρίς σημαίες, χωρίς διακριτά πρόσωπα· η μια ομάδα εναντίον της άλλης, όλοι εναντίον όλων. Λες και η κρίση να έχει αποθηριώσει τους μέχρι πρό τινος φιλήσυχους ή αδιάφορους πολίτες· οι παθητικοί γίνονται επιθετικοί και οι ζωηροί γίνονται επικίνδυνοι.
Αυτός ο υπόκωφος, διάχυτος εμφύλιος απειλεί τους πάντες και τα πάντα. Υποσκάπτει την ήδη διαβρωμένη κοινωνική συνοχή, πλήττει τον αυτοσεβασμό, θολώνει τον νου. Δηλαδή, απειλεί αυτά που χρειαζόμαστε περισσότερο από κάθε άλλο, για να διαπλεύσουμε τον μακρύ καιρό της κρίσης με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Κατά τούτο, ένα καθήκον, πρώτο από πολλά, του πολίτη σήμερα είναι η μετριοπάθεια, η ψυχραιμία· ιδίως του πολίτη που επιθυμεί όχι μόνο διάσωση αλλά και αναδόμηση της χώρας.

Πηγή: εφημερίδα «Καθημερινή», 16 Απριλίου 2011